Turgut ÖzalVikipedi, özgür ansiklopediGit ve:
kullan,
ara Halil Turgut Özal (
13 Ekim 1927,
Malatya -
17 Nisan 1993,
Ankara; lakapları: Tonton),
Türkiye Cumhuriyeti'nin 45. ve 46. dönem hükümetlerinde
başbakanlık yapmış ve ardından 8.
Cumhurbaşkanı seçilerek, görevi başında hayatını kaybetmiş olan siyasetçi ve devlet adamıdır.
Babası Malatya/Çırmıktı'lı Ünlüoğulları'ndan
Mehmed Sıddık banka memuru, annesi aslen Tunceli/Çemişkezek yerlilerinden Hafize Hanım ilkokul öğretmeniydi. Bir dönem sonra
Silifke'ye taşındıktan sonra, pilot olmayı isteyen Özal eşeğin üzerinden düşerek kolundan sakatlanınca bir kolu biraz daha kısa kalmış ve pilotluk hevesi de böylelikle sona ermiştir.
//
Eğitimi [değiştir]4 yaşındayken
Bilecik'in
Söğüt ilçesine taşınan Özal, ilköğrenim hayatına burada başladı. Babasının görevi nedeniyle sık sık il değiştiren Özal, ortaokulu Mardin'de bitirir.
Mardin'de lise olmaması nedeniyle,
Konya Lisesi'nde eğitimine devam eden Turgut Özal bu dönem içerisinde kardeşi
Korkut Özal da ona eşlik etmiştir. Son olarak
Kayseri Lisesi'nde lise eğitimini bitiren Özal,
İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği'ni burslu olarak okur.
1950 yılında mezun olur. Mühendislik yapar ve sonra siyasete girer.
Aile Hayatı [değiştir]Turgut Özal,
1952 yılına kadar kısa süreli bir evlilik yaşar. Bu evlilikten sonra çalıştığı kurum
Elektrik İşleri Etüd İdaresi'nde daktilocu olarak görev yapan
Semra Özal ile evlenerek
Ahmet,
Zeynep ve
Efe adlı üç çocuk sahibi olurlar.
Kariyeri [değiştir]Evlendikten sonra, Amerika'da ihtisas yapmaya giden Özal ekonomi branşında eğitim alır.
Geri döndüğünde EİEİ Genel Müdür Yardımcısı (ya da Genel Direktör Teknik Müşaviri; kayıtlar arasında ikilem mevcut) olur ve Türkiye'de elektrifikasyon üzerine projelerde çalışır.
1958 yılında Planlama Komisyonu'nda sekreterya görevini yaptıktan sonra
1959 yılında Ankara Ordanat Okulu'nda yedek subay olur. Dönemin
Devlet Su İşleri Genel Müdürü 9. Cumhurbaşkanı
Süleyman Demirel de, bu dönem içerisinde yedek subay öğrencisi olarak aynı kurumda çalışır.
ANAP kayıtlarına göz gezdirecek olursak, Özal'ın ona komutanlık ve öğretmenlik yaptığını görebiliriz. Askerliği sonrasında
Devlet Planlama Teşkilatı'nın kuruluşunda çalışan Özal,
1965 seçimlerinden sonra Süleyman Demirel'in danışmanı olarak görev yapar.
1967 yılında DPT Müsteşarı olan,
12 Mart 1971 darbesinden sonra
1973 yılına kadar Dünya Bankası Sanayi Dairesi'nde danışman olarak çalışan Özal yurda döndükten sonra başta
Sabancı Holding olmak üzere birçok sektördeki, birçok şirket için yönetici olarak çalışır. (Sabancı Holding'deki görevinin Genel Koordinatörlük olduğu ileri sürülmektedir)
43. Hükümet döneminde Başbakanlık Müsteşarlığı ile DPT Müsteşar vekilliği görevlerine getirildi.
24 Ocak Kararları'nın mimarı olarak görev yaptı.
12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra, bu politikaları devam ettirmek amacıyla
Bülend Ulusu Hükümeti'nde ekonomiden sorumlu Başbakan yardımcılığı görevine getirilir. Bu göreve getirildikten 22 ay sonra,
14 Temmuz 1982 yılında istifa etti.
I.Özal Hükümeti [değiştir] 7 Kasım 1983
20 Mayıs 1983'de
Anavatan Partisi'ni kuran Özal
6 Kasım 1983'deki seçimlerde 400 kişiden oluşan parlamentoda 211 milletvekili çıkararak iktidar ve
45. Hükümet'in Başbakanı oldu.
1984 yerel seçimlerinden de başarıyla çıkan Özal,
13 Nisan 1985'de yapılan ilk kongrede tekrar genel başkanlığa seçildi.
II.Özal Hükümeti [değiştir]1987 yılında yapılan genel seçimlerde, 292 milletvekili çıkartarak tekrar çoğunluğu sağladı ve
46. Hükümet'in Başbakanı oldu.
Özal Sıikastı [değiştir]18 Haziran 1988'de
Anavatan Partisi 2. Olağan Kongresi sırasında
Kartal Demirağ, kendisine suikast girişiminde bulunmuştur. Önce ölüm cezasına çarptırılan, ardından cezası 20 yıla indirilen
Kartal Demirağ'ı cumhurbaşkanlığı döneminde affetmiştir.
Özal ve Güneydoğu Sorunu [değiştir]Barzani'ye uluslararası alanda rahat seyahat edebilsin diye Türk Pasaportu vermiştir. Yıllar sonra Barzani bu pasaportu 2007 yılında Türkiye'ye iade etmiştir.
Özal Polemikleri [değiştir]"Benim memurum işini bilir" : Bu sözü en çok polemik yapılan sözlerinden birisidir. Bu sözü kendisi inkar etsede basın tarafından çokça tekrarlanmıştır. O da basını sormusuzluk ve yalancılıkla suçlamıştır. Özal , basın aleyhine açtığı tazminat davalarıyla küçük bir servet kazandığını belirtmiştir. "Ben zenginleri severim" (Hatta bunun için kürk üzerinden alınan vergiyi kaldırmıştır.) "Tren yolları komünist işidir" lafları meşhurdur.
Adnan Menderes'le başlayan serbest piyasa ekonomisine geçişi ve Amerika'ya yanaşma politikasını daha ileri bir boyuta taşımıştır. Nakşıbendi tarikatı ile ilgili olduğu iddia edilmektedir.