idi amin

İdi Amin


Vikipedi, özgür ansiklopedi


Git ve: kullan, ara

Tam adı İdi Amin Dada Oumee (d. 1924 - ö. 16 Ağustos 2003) 1971 - 1979 arasında devlet başkanlığı yapmış olan Ugandalı asker.

Uganda'nın kuzeyindeki Kakwa kabilesinden gelen Amin, 1946'te İngiliz sömürge ordusuna bağlı Afrika Kraliyet Tüfekli Birliği'ne (King's African Rifles - KAR) katıldı.İngilizlerin Kenya'daki Mau Mau Ayaklanması'na (1952 - 1956) karşı giriştiği harekatta görev aldı.Uganda ağır sıklet boks şampiyonluğunu elinde tuttu.Ayrıca ünlü bir bir rugby oyuncusuydu. Uganda'nın 1962'de bağımsızlığına kavuşmasından önce subay rütbesi alan birkaç Ugandalı askerden biri olan Amin, ülkenin yeni devlet başkanı ve başbakanı Apolo Milton Obote ile yakın dostluk kurdu.1965'te Zaire'ndeki ayaklanmacılarla kurduğu ilişkinin skandala yol açması, 1966'da ordu ve hava kuvvetleri komutanlığına getirilmesini engellemedi.Obote ile arasının açılması üzerine 1970'te bu görevinden alındı. (Asıl adı Uday Emin'dir. Müslüman düşmanı Obote'yi devirerek iktidara gelmiş, Uganda'da müslümanların yükselişini sağlamıştır. Bu durumdan rahatsız olan İngiliz, Amerikan ve İsrail devletlerinin oyunu ile Uganda kan gölüne dönmüş, bu ülkelerin propagandası ile tek suçlu olarak gösterilmiş ve 1979 yılında devrilmiştir.)

İktidarı [değiştir]


25 Ocak 1971'de Devlet Başkanı Obote'nin bir gezi için Singapur'da bulunduğu sırada, askeri darbe yaparak devlet başkanı ve silahlı kuvvetler başkomutanı oldu.1972'de Uganda'da yaşayan bütün Asyalıların (özellikle Hintliler) 90 gün içinde ülkeyi terk etmelerini sağlayarak onları sınırdışı etti.Onların yerine ülkedeki Müslüman azınlığı ve akrabalarını, hintlilerden kalan üretim araçlarlarının başına getirmesi sonucunda ülke ekonomisi çöküntüye uğradı.Uganda'yla İsrail arasındaki ilişkilere son vererek Libya ve Filistin'in yanında yer aldı.Bu duruma tepki olarak 1973'te ABD ve 1976'da İngiltere Uganda'daki temsilciliklerini kapattılar.1976'da da kendisini ömür boyu devlet başkanı ilan etti.Genellikle aşırı milliyetçi bir tutum takındı.Temmuz 1976'da Filistinliler tarafından kaçırılan ve içinde israilli ve başka yahudi yolcuların bulunduğu bir Fransız yolcu uçağının Uganda'ya inmesine izin vererek olaya doğrudan karıştı. İsrailli özel kuvvetlerin düzenlediği operasyonda biri dışında tum rehineleri kurtarılması İdi Amin'in prestijini büyük ölçüde zedeledi.
Davranışları kurnazlıkla soytarılık, kibarlıkla vahşilik arasında sürekli değişiyordu.Ülkedeki bazı kabilelerin yok edilmesi için emir verdiği ve Amin'in yönetimi boyunca 80,000 - 300,000 arasında Ugandalının öldürüldüğü iddia edilmektedir. Ama bilinen bir gerçek var ki oda onun hakkında tarafsızca yapılan yorumlar bazı gizli servisler tarıfından yok edildi.


Yıkılışı ve sürgün [değiştir]


Ekim 1978'de Tanzanya tarafından desteklenen Uganda Ulusal Kurtuluş Ordusu adlı gerillaların saldırıları başladı.Sonunda 13 Nisan 1979'da isyancı gerillalar başkent Kampala'ya ulaşmadan önce, ülke dışına kaçtı.Önce Libya'ya geçti, ardından Suudi Arabistan'a yerleşti kısa bir süre sonra eşlerinden ikisi ve 22 çocuğu da yanına yerleşti.1989'da gizlice Uganda'ya geçmek üzere geldiği Zaire ile Uganda arasında krize yol açtı.Kongo hükümeti Amin'i Uganda'ya teslim etmeyi reddetti ve Suudi Arabistan'a dönmesini sağladı.16 ağustos 2003'de 78 yaşında iken sürgün yaşadığı Cidde'de öldü.