IrakVikipedi, özgür ansiklopediGit ve:
kullan,
araIrak,
Ortadoğu'da bir devlet.
Irak, dünyanın en eski medeniyetlerine ev sahipliği yapmış olan Aşağı
Mezopotamya bölgesinde kurulmuş bir devlettir. Bugün Irak,
Orta Doğu’da yer alan stratejik mevkisiyle, sahip olduğu petrol rezervleri ile
Körfez'in önemli ülkelerinden biri durumundadır. Irak,
Suudi Arabistan'dan sonra dünyanın en büyük ikinci petrol rezervine sahiptir.
[kaynak belirtilmeli]Irak uzun yıllar
Birleşik Krallığın hakim gücü altında idare edilmiştir.
Birleşik Krallığın 1971’de
Orta Doğu’dan tamamen çekilmesi ile, bu bölge üzerinde
ABD başat güç olmaya başlamıştır.
Soğuk Savaş sonrası
Orta Doğu’da etkisini artıran
ABD’nin Irak’a özel bir politik ilgisi vardır. Yakın dönem Irak tarihi
ABD tarafından şekillendirilmiştir.
[kaynak belirtilmeli]//
Kökenbilim [değiştir]Irak kelimesi
uzak anlamına gelir.
[1] Bu ad,
Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetinde iken merkeze olan uzaklığından dolayı verilmiştir. Bu konudaki diğer bir görüş de
Uruk kelimesidir.
[kaynak belirtilmeli]Coğrafya [değiştir] Irak Coğrafyası
Körfez ülkeleri arasında Irak,
Suudi Arabistan ve
İran’dan sonra 437.072 km² ile en büyük yüzölçüme sahip ülkedir.
Arap olmayan dünya ile komşu tek
Arap körfez devleti Irak, kuzeyde
Türkiye, batıda
Suriye ve
Ürdün, doğuda
İran, güneyde
Suudi Arabistan ve
Kuveyt ile çevrilidir. Irak’ın
Körfez ile ilgisi denize çok kısa olan cephesinden kaynaklanır: 924 km² su alanına (kara suları) sahiptir. Bu görünümü ile tipik bir kara devleti olarak Irak, sınırlı bir stratejik derinliğe sahip olan Kuzey Irak’taki dağlık arazi dışında her taraftan savunmasız sınırlarla çevrili ve denize ulaşımı ise yetersizdir.
Körfez’in üç büyüklerinden
Irak’ın komşuları
İran (1.458 km),
Suudi Arabistan (814 km),
Suriye (605 km),
Türkiye (331 km),
Kuveyt (242 km) ve
Ürdün (181 km) ile olan toplam sınır uzunluğu 3.631 km’dir.
Sahip olduğu
petrol rezervleri ve tarıma elverişli toprakları ile jeopolitik öneme sahip olan Irak;
Saddam Hüseyin’in etkisi ve bölgede (özellikle Irak üzerinde) hakim unsur olan
ABD politikaları ile de
Orta Doğu ve
Körfez’in stratejik hassasiyete ve öneme sahip önemli bir ülkesi durumundadır.
İklimi [değiştir]İklimini irdelediğimizde Irakta, soğuk ve kurak kışlar, sıcak, bulutsuz yazlar görülür.Çoğunlukla çöl olması bu sayılan iklimsel sonuçları doğurur.İran ve Türkiye sınırı boyunca uzanan kuzeydeki dağlık bölgeler, yoğun kar yağışı altındadır.Bazen Orta ve Güney Irakta sel görülür.Toz ve kum fırtınaları da diğer doğal afetler arasında yer alır.Çoğunlukla geniş düzlüklerden oluşan bir arazi yapısı vardır.İran sınırında büyük bataklıklar görülür.
Demografik göstergeler [değiştir] Irakın çeşitli etnikleri
2007 yılı nüfus tahminlerine göre Irak, 28.993.000 kişilik bir nüfusa sahiptir. Toplam nüfusun %73 (21.338.000)'i
Arap, %16(5.088.530)'i
Kürt ve %8'i 2,5 milyon ise
Irak Türkmenleri,
Asuri ve diğer etnik gruplara mensuptur.
[2]%97’si Müslüman olan halkın %60-65'i Şii Müslümanlar, %30-37’si Sünni Müslümanlardan oluşmaktadır.
[3]Şiiler Araplar Irak'ın güneyinde yaşarken,
Bağdat civarında
Sünni ve Şii Araplar, Irak'ın kuzeyinde ise Sünni ve Alevi Irak Türkmenleri yaşamaktadır.
[kaynak belirtilmeli]Irak oldukça genç bir nüfusa sahip olup nüfusun %55’i 15-64 yaş grubuna, %42’si 0-14 yaş grubuna, % 3’ü 65 yaş ve üzeri gruba dahildir. Ortalama ömrün yaklaşık 66.5 yıl olduğu Irak’ta bebek ölüm oranlarının yüksekliği (%6,2) önemli bir sorundur. Irak nüfusunun %58‘i okuma yazma bilmektedir. Bu oran erkeklerde %70.7’ye çıkarken, kadınlarda %45’e inmektedir. 2000 yılı nüfus artış hızı %2.86 olarak tahmin edilmiştir. Bu itibarla günümüzde Irak’ın nüfusu verilen nüfus artış hızını dikkate alırsak 23 milyonun üzerinde seyrettiği muhtemeldir.
Tarihi [değiştir]